Maar eerst het land uit. De A15 kunnen we intussen wel dromen. Al blijft het altijd weer een mooi moment en uitzicht als we bij Hardinxveld-Giessendam dicht langs de Merwede rijden. Een eind verderop rijden we weer langs "De Laaglandse molen", de (water)wipmolen van Hellouw uit 1864.
Daarna komt al vlot het laatste hoogtepunt van de A15: de Prins Bernhardsluizen, bij Tiel.

We schuiven de A50 richting Apeldoorn op. Het zal wel een van de laatste keren zijn, dat we deze scherpe klaverblaadje zullen nemen, want de nieuwe weglichamen liggen er al.
Helaas kun je als chauffeur maar een fractie van een seconde genieten van de Neder-Rijn als we over de brug Heteren rijden.
Na eerst weer een stukje A12 gevolgd te hebben, kunnen we weer verder over de A50, langs de Veluwezoom om vervolgens bij Apeldoorn verder over de A1 te gaan rijden. We naderen meteen de IJssel bij Deventer. Langs de Sallandse Heuvelrug en Oldenzaal komen we tegen 12:00 uur in Duitsland aan.

De eerste samenvoeging van Sleeswijk en Holstein zien we ontstaan na de dood van Erik Menveds (1274-1319). Noord-Duitse vorsten maakte gebruik van de ontstane anarchie. Gerhard of Gert de Grote (1293-1340) van Holstein nam de macht over in Sleeswijk tot zijn dood. Intussen was de jonge Waldemar IV Atterdags (1321-1375) oud genoeg om de macht weer over te nemen.

Via de 30 rijden we door Nedersaksen en nemen we een stukje Noordrijn-Westfalen mee. Bij Osnabrück nemen we de 1 en rijden weer verder door Nedersaksen. Bij Bramsche-Ost is het tijd voor een wandeling.
We merken dat ook hier zomers aan de weg wordt gewerkt. Na een staartje van Bremen (aan de Wezer) komen we bij Hamburg (aan de Elbe) zelfs in een heuse file terecht, zodat we er anderhalf uur over doen om deze hobbel te nemen.
Na Hamburg volgen we de 7 naar de deelstaat Sleeswijk-Holstein (vroeger Sleeswijk en Holstein) en uiteindelijk de stad Sleeswijk.

      Sleeswijk
Met het oprijden van de Brekendorfer Landstraße begon onze zoektocht naar een slaapplaats. Helaas zit aan deze km-lange weg geen hotel en dus reden we zo Sleeswijk binnen. In Sleeswijk waren de hotels allemaal vol. Dus aan de andere kant van het meer (Schlei) gezocht. Ook hier zat alles vol. Nog wel even gekeken (omdat we er toch langs kwamen) op de parkeerplaats van Haithabu en vonden de kaart van het museum en gebied en openingstijden. Het werd wel steeds later en dus begon er toch wel lichte vorm van paniek uit te breken. Het wijkje aan de Husumer Baum leverde ook niets op. Dus toch maar weer terug en iets verder landinwaarts. Het komend weekend zou er namelijk een wikingerfestival plaatsvinden in Sleeswijk en het was voor de Duitsers en Denen natuurlijk ook vakantie.

      Owschlag
Via Dannewerk - gereserveerd, nee? dan vol - reden we door Jagel - uitgestorven. Bij Owschlag aangekomen zaten we er wel een beetje doorheen.
Bij een rotonde, was een parkeerplaats met 25 Euro-overnachting-reclamebord en dus schoof ik de auto de parkeerplek op. Maxi's Bistro met bezinepomp had kennelijk ook nog goedkope kamers. Beter iets dan niets, nietwaar? En je kunt je vervolgens afvragen hoe goed de ogen nog werken, als je enigszins moe bent... De benen strekkend, zagen we aan de overkant van de rotonde een enorm bord van Landhaus Hentschel. Daarnaartoe gewandeld, bleek er ook nog eens een soort sleep-inn (met behoorlijk wat pk's aan motoren) te zitten: Bed & Breakfast Dannevirke. Dus ja, dat moet toch wel lukken om hier ergens een slaapplaats te vinden.
Dat bleek al snel tegen te vallen. In de B&B zat alles vol. Dus was onze hoop gevestigd op het landhuis. Deze had nog wel een appartement in het landhuis. En een restaurant. Heeeelemaaaaaal goed!!! De visioenen van een stil landweggetje opzoeken en alle bagage op voorste stoelen te dumpen om achterin de auto te slapen, konden we laten vervliegen. Poeh!
Dus gauw de auto gehaald van de parkeerplaats om het bij het landhuis te zetten. We konden meteen aan tafel en de Weißen & witte wijn -die de grote dorst moest gaan lessen- werd enthousiast uitgeserveerd. Na het eten nog een rondje door het dorp gemaakt, om vervolgens nog heerlijk met een biertje rustig nietsdoen ter voorbereiding van een heerlijke nachtrust.

      Haithabu
Tegen halftien draaiden we weer de parkeerplaats van het museum op. We waren niet eens de eersten.
Een paal met daarop runentekens, was de eerste kennismaking.
Vervolgens liepen we langs een bijzondere parkeerplaats en daarna konden we een kaartje voor het museum kopen en dit Wikinger Museum Haithabu betreden.
Van de 133 genomen foto's, zijn er een kleine 20 algemene foto's geplaatst. Het grootste gedeelte zal gebruikt worden voor het "Ontdekking van de Vrije Friezen"-verhaal. Dit geldt trouwens ook voor het bezoek van andere musea (10) en kerkgebouwen (20).

We krijgen bij binnenkomst meteen uitleg over prangende vragen als "Hoe verliep de reis tussen de Noord- en Oostzee?", "Maakte men gebruikt van wielen?". Daarna gaat de tentoonstelling in op andere vragen, zoals: "Hoe weefde men in die tijd?", "Hoe zag het handelsdorp Haithabu eruit en hoe ontwikkelde dit dorp zich?", "Hoe smeedde men?", "Wat staat er op de runenstenen?", "Wat heeft men zoal in de grond gevonden?", "Hoe ging men met de doden om?", "Waarheen gingen de reizen zoal?" en dan natuurlijk ook "Waarmee reisde men?"

Anderhalf uur later kwamen we flabbergasted weer buiten en hadden we een sterke behoefte aan een cappuccino. Dit konden buiten op het terras nemen, met het uitzicht op het Haithabu-dorp, het buitenlucht museum:

Het meer Haddebyer Noor, met hieraan het Haithabu Museum en haar Openlucht museumdorp Haithabu of Hedeby.

Het Haithabu handelsdorp.

Na deze herstelpauze en het opnemen van de omgeving, gingen we richting het museumdorp.
Een kleine wandeling over de opgeworpen verdedigingsdijk bracht ons 10 minuten later in het dorp. Hier konden we zien hoe het er zo'n millennium geleden aan toe ging.
Haithabu is een zeer grote stad aan het einde van de wereldzee, wordt rond 965 opgeschreven door de Arabische kroniekenschrijver Ibrahim ibn Ahmed At-Tartûschi of Abraham ben Jakob in zijn reisverslag over Haithabu.

Weiko betreedt het dorp over de houten weg. Deze houten weg doorkruist ook het dorp. Halverwege overbrugt het het zoetwaterbeekje dat het dorp voorziet van fris zoet water.

Dit herinneringsmonument met runenschrift staat in het dorp op een hoek van de weg naar de aanlegsteiger in het Haddebyer Noor. Weiko op de steiger in het Haddebyer Noor.

De begrippen groot en stad zijn voor ons heden ten dage andere grootheden dan dat ze in die tijd waren. Maar het is wel fijn om zulke ijkpunten te hebben om deze begrippen in die tijd goed te begrijpen.
Ook dienen we wat we nu op het openluchterrein zien met 100 te vermenigvuldigen. De kleine 10 woon- en werkobjecten die hier nagebouwd staan, geven een mooi beeld hoe men leefde en werkte. In elk gebouw kan men de slaap (en nauwelijks woon) plaatsen zien en daarnaast er ruimte voor werkzaamheden: smid, houtbewerker, wapenmaker, bakker, slager, huidenbewerker, schoenmaker, leerbewerker, vlasbewerker, wever, kleibewerker, pottenbakker, bot-, hoorn- en geweibewerking en vinden we de gebruikte gereedschappen. In sommige gebouwen zien we ook een wasruimte en stallen. Tussen de gebouwen door lopen we op een trottoir van hout. Alsof je over een steiger loopt. Maar zo zorgde men ervoor dat ze altijd droge voeten hielden in deze enigszins drassige omgeving. Achter sommige gebouwen kunnen we nog ruimte vinden voor moestuinen en kleinvee.
Via de hoofdstraat kan men naar de aanlegsteiger in het meer lopen. Aan het begin van dit pad staat ook weer een runensteen. Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe hier de schepen, van diverse grote, aanlegden om hun goederen te brengen en nieuwe kwamen halen.

Weiko en Heleen nemen beiden plaats op de voorzittersstoel in het raadskamerhuis.

Weiko bekijkt een rookkamer/rokerij. Handelaren openen hun werkplaats en winkel.

(Over een rechthoekig marktplein heb ik hier niets kunnen vinden. Wel de bij de Friezen gebruikelijke hoofdstraat (de oeverstraat) die parallel loopt aan de oever. Deze is kennelijk later bebouwd met andere kavelvormen tussen de hoofdstraat en het intussen verder verwijderde oeverlijn.)
Grappig om te zien dat de gebouwen ook eigenlijk al vakwerkhuizen zijn.
Een aantal kooplieden kwamen aan en begonnen met hun ingepakte verkooppunt los te maken. Da's nog een hele klus. Eerst alle lappen samen met de balken uit- en omhoog klappen, en de zijlappen zelfs helemaal weghalen. Vervolgens alle koopwaar uitstallen. Eerst de dierenvellen uitleggen. Verkooptafel installeren. Alle losse goederen op de tafel uitstallen (zo merk je dat dit woord vroeger toch een heel andere lading had). Ook werd er koopwaar aan de balken gehangen en uiteindelijk komt er een metaalgieterij tevoorschijn, om straks weer hamers van Thor te reproduceren.

Op de terugweg liepen we nog even langs het openluchttheater om dit te bekijken.
Daarna hebben we in de museumtuin geluncht, binnen was het in het restaurant bloedheet geworden, waarna we meteen door konden naar de museumwinkel, waar we al het een en ander hadden zien liggen.

Wikingergold auf Hiddensee / Barbara Armbruster, Heidemarie Eilbracht. - Archäologie in Mecklenburg-Vorpommern 6. - Rostock : Hinstorff Verlag, 2010. - ISBN 978-3-356-01393-1

Auf den Spuren der Wikinger und Slawen : 36 Ausflüge in die Vergangenheit / Claudia Banck. - Theiss. - ISBN 978-3-8062-1844-2

Die Welt der Wikinger / Arnulf Krause. - Frankfurt/New York : Campus Verlag, 2006. - ISBN 978-3-593-37783-4

Geo Epoche : Das Magazin für Geschichte. - Die Wikinger, nr. 53, 2-2012. - ISBN 978-3-652-00072-7

Haithabu : ein Handels- und Gewerbezentrum der Wikingerzeit / Hildegard Elsner. - (Begleitheft). - Schleswig : Archäologisches Landesmuseum der Christian-Albrechts-Universität, 1988

Runendenkmäler in Schleswig-Holstein und in Nordschleswig / Wolfgang Laur. - 2. Auflage. - Schleswig : Archäologisches Landesmuseum in der Stiftung Schleswig-Holsteinische Landesmuseen Schloß Gottorf, 2009

Der Prahm aus dem Hafen von Haithabu : Beiträge zu antiken und mittelalterlichen Flachbodenschiffen (= Haithabu Wrack 4) / Klaus Brandt und Joachim Kühn (Hrsg.). - Wissenschaftliches Kolloquium des Archäologischen Landesmuseum in der Stiftung Schleswig-Holsteinische Landesmuseen Schloß Gottorf. Schleswig 16.-17. November 2002 (= Schriften des Archäologischen Landesmuseums in der Stiftung Schleswig-Holsteinische Landesmuseen Schloß Gottorf durch Claus von Carnap-Bornheim). - Neumünster : Wachholtz Verlag, 2004. - ISBN 3-529-01872-4

Haithabu : Fernhandelszentrum zwischen den Welten : Begleitband zur Ausstellung im Wikinger Museum Haithabu / Birgit Maixner. - Schleswig : Archäologisches Landesmuseum in der Stiftung Schleswig-Holsteinische Landesmuseen Schloß Gottorf, 2010

Tijdens het uitzoeken van deze documenten ontstond er een gesprekje met een andere bezoekster. Ze kon wel redelijk iets van het Nederlands verstaan, omdat ze vrienden in Nederland had. We kwamen op het plat-duuts. Nu moest ze net als ik toegeven, dat we het zelden spraken, maar toen ik een paar zinnetje Gronings sprak, stond ze toch wel verbaasd te kijken, dat ze het redelijk kon volgen. Test geslaagd.
Na dit fraaie voorbeeld, waarom dit taalgebied ook door de Nederlandse overheid gesteund moet worden, gingen we afrekenen bij de kassa, waar ze weer eens blij werden van een "grootinkoper". Vijf kilo zwaarder liepen we naar de auto terug. Ochtend geslaagd.

      Sleeswijk
We reden de stad in en parkeerden de auto op de weg langs het meer, al begrepen de parkeerverboden niet echt. Maar er stonden meerdere auto, dus dat zal vast wel goed zitten. We gingen naar Tourist info om o.a. te vragen waar we fietsen konden huren voor de volgende dag (Dannewerk naar Hollingstedt). Om niet voor verrassingen komen te staan liepen we naar het fietsverhuurbedrijf om ons te laten informeren. Nou, dat zit wel snor. Bij Fahrradverleih Röhling kun je van alles huren. Zelfs mobiele sauna's. Onze fietsen zouden vanaf 9 uur voor ons klaar staan.
We liepen terug door Nordenholmstraße en kwamen uit op een plein Südernholmstraße, wat geen plein is, maar een plaats waarop een kerkje met een keurig verzorgd kerkhof staat.
Het verhaal van Holm gaat over het eiland Holm - wat het tot voor 'kort' was. Het zal me niet verbazen wanneer de Knud-Laward-Straße voorheen water was. De geschiedenis van Holm is meer dan 1000 jaar oud, dus dit komen we vast nog wel tegen.

We liepen het zijstraatje 'Fuß am Holm' om een blik over het Schlei te kunnen werpen.
Hier hebben we even rustig op een bankje gezeten en onze gedachten laten dwalen over wat we hier zoal zien: Een vrouw op haar terras op de eerste verdieping, waarvan de palen bijna in het water stonden. In de schaduw van dit terras stond een kinderwagen met hierin een baby, dat lekker lag te slapen. Broertje en zusjes speelden op het ministrandje met de minigolfjes die op het strandje klotsten. Moeder begroette en ander, net aangekomen moeder. Haar kinderen speelden meteen het spel mee en er was een hoop spetter en spatterplezier.

Aan fresco's geen gebrek in de Sint Petri Dom van Sleeswijk. De beelden komen ons inmiddels bekend voor.

Ook de gallerijen aan de tuinzijde bevatten fresco's. Deze worden nu schoongemaakt en hersteld.

Wij stapten weer op en gingen richting kerk, om te kijken of we daar naar binnen konden.
En dat was mogelijk. De eerst genomen foto bericht over het volgende geschiedenisgebeuren: Koning Abel, opvolger van zijn broer Erich, overleed op 29 juni 1252 in een strijd tegen de Friezen bij Oldenswort. Het lijkt erop dat we weer voldoende aanknopingspunten hebben. Maar de rondgang was nog maar net begonnen. In deze hoge Dom was het tamelijk donker. De fresco's waren soms moeilijk te zien en dit komt natuurlijk ook de hoogte. Alle benodigde objecten en schilderingen hebben we ook hier weer kunnen bewonderen, de zegeningskruizen, Bijbelverhalen, wapens van 'belangrijke' mensen, Altaar in het koor. Wat wel opviel is dat er geen graven op de vloer zichtbaar zijn. Dit zal ons nog vaker opvallen in de meeste kerken in het huidige Duitsland. 48 foto's later verlieten we weer deze kerk.
Na de kerk liepen we door naar de huidige haven en gingen nog wat drinken op een terrasje. Verzadigd van deze geslaagde dag liepen we terug naar de auto en reden terug naar ons landhuis, waar we heerlijk vis (zalm en matjesfilet) gingen eten.
Na het eten nog even heerlijk buiten gezeten met een Weißen en de gescoorde documenten van vandaag.

      Dannewerk
Via het dorp Großdannewerk kwamen we aan bij het museum Danevirkegaarden. Maar eerst even koffiedrinken bij Historischer Gasthof Rothenkrug, de buurman van het museum. Vervolgens dus naar het Danevirke Museum. Dit is -naar het schijnt- een particulier initiatief. Helaas waren we er ook zo door heen. We waren dan ook enigszins teleurgesteld over dit museum, maar misschien zijn we intussen gewoon verwend geworden.

Zo'n 500m achter het Dannewerk museum ligt een bolwerk. Vanaf dit bolwerk is dit het uitzicht (links richting 'Noordzee' via het noorden naar de 'Oostzee').

Maar gauw weer op de fiets om het met eigen ogen te aanschouwen. Maar eerst nog even het kruispunt van de Dannewerk en Ochsenweg van dichtbij bekijken, want dit moet toch wel een belangrijk kruispunt geweest zijn.

de Handelsroute 'Dannewerk' tussen Noord- en Oostzee en 'Ochsenweg' tussen Denemarken en Zuid-Europa.

De handelsroute van Noord naar Zuid kruist hier de beschermingsdijk van de handelsroute van Noordzee (vroeger ook wel Westzee in deze contreien genoemd) en Oostzee. Opmerkelijk. Ik stel me hier een bolwerk of burcht voor, met een poort. Uiteraard staat er nu niets meer. Ook hier kunnen we nog eens induiken.

Dannewerk richting Hollingstedt.

De weg Margarethenwall (K39) doorkruist hier de Krummwall. Dannewerk richting Dannewerk Museum (l) en richting Hollingstedt (r).

Schulstraße, 200 m voordat het de Krummwall doorkruist naar 'Deens' gebied. Dannewerk richting Dannewerk Museum (l) en richting Hollingstedt (r).

Terug naar de fiets, want anders is de dag voorbij en hebben we nog niets gezien. Het traject begint achter het museum en we rijden over een zandpad langs een stenen wal en komen binnen 500 meter een bolwerk tegen. Hier hebben we even van het uitzicht genoten.
We fietsen verder over de gewone weg 'Am Wall', omdat het komende stuk van de Dannewerk alleen voor voetgangers is. Bij het kruispunt met de K39 mogen we via de Schulstraße weer langs de Krummwall.
De wegen zijn onverhard en sommige stukken zijn erg mul. Daardoor is het af en toe lastig om de snelheid erin te houden en het stuur recht te houden. De kans op spontaan omvallen is dan ook groot... echt iets voor m'n wederhelft.
Bij de Neue Wiesenweg zagen we onze herten. Eén van de twee stoof over de weg een maisveld in en voelde zich daar kennelijk veilig, want we konden haar niet meer terugvinden, terwijl de ander nog steeds in een grasveld zichtbaar was (in de verte). Na 20 km zigzaggend komen we tot de conclusie dat de rest van de verdedigingswerken onder de ploeg zijn verdwenen. We waren nu aangekomen bij de K9.
Onderweg hadden we wel aan iets aan stromend water gezien en nieuwsgierig geworden hoe breed dit stroompje inmiddels was geworden ging ik even kijken bij de dichtstbijzijnde brug. Dit had nog steeds het formaat van een flinke sloot. Niet iets om in te varen. Zelfs niet met een holle boomstam.

      Hollingstedt
Nu moeten we nog een saai stuk langs de K39 fietsen naar Hollingstedt om bij de Treene komen.

De Treene, met op de rechterfoto waar ooit de haven lag aan de linkeroever. Het gaat hier stroomafwaarts richting Noordzee.

Een zijbeek van de Treene: de Rheider Au, die ontspringt bij het dorpje Dannewerk. Stroomopwaarts richting Dannewerk (l) en stroomafwaarts richting de Treene (r).

Een ooievaarskoppel begroette ons bij het betreden van Hollingstedt. We hadden wel weer een koffie verdient en ook wat eten, dus onze ogen speurden langs de weg naar een gelegenheid, waar we dit konden nuttigen. Even later stonden we al op de brug over de Treene.
Een voorbijganger kon ons vertellen dat er hier in Hollingstedt niets is waar we iets konden nuttigen.
Gelukkig hadden we nog iets bij ons wat eetbaar en drinkbaar was, zodat we niet van de honger of dorst hoefden om te komen, al was het niet veel. Goed voor de lijn! Het humeur heeft er toch meer moeite mee. Hongerklop ligt ook op loer.
Afleiding kregen we door een onbemande museumkamer, waar het geschiedenisverhaal van Hollingstedt aan de Treene werd verteld.
Voor de terugweg namen we de L37 richting Dörpstedt, zodat we nog over het zijtakje van de Treene kwamen. Het was hier toch beduidend breder.

      Dannewerk
Via de K39 kwamen we weer bij de K9 uit en vanaf de Neue Wiesenweg konden we weer langs dezelfde weg terug. Maar de weg terugvinden wij niet hetzelfde, immers het uitzicht wat we nu zien is voor ons nog nieuw.
De wind was ons gunstig gezind wat betreft de herten. Deze zagen ons pas toen we de foto's al hadden genomen. Ze stonden weer op dezelfde plaats te grazen, waar we ze de eerste keer zagen.
We waren weer blij dat de Ochsenweg bereikt hadden, zodat we daar eindelijk iets konden consumeren en -lozen, want daar waren we wel aan toe.

      Sleeswijk
Gelukkig hoefden we nu niet meer bergop, al moesten we nu natuurlijk wel flink in de remmen hangen om niet te veel vaart te maken.
Langs het water hebben we nog de kunstwerken op de gevoelige plaat gelegd, want het was toch nog erg vroeg. Ook konden we ons nog een ijsje in de haven permitteren, om daarna toch maar de fietsen in te leveren.
Het was nog steeds te vroeg om ergens te gaan eten, en dus zijn we maar een stukje door Sleeswijk gaan rijden.
Omdat ons Landhaus een rustdag hadden vandaag, konden we daar niet eten en besloten we maar naar de biergarten te gaan, waar we twee jaar geleden ook iets gedronken hadden, toen we op weg waren naar Denemarken: Patio. Het ligt een beetje verstopt in een soort hofje, dus erg rustig, maar wel een romantische plek.

      Owschlag
Na het eten en de koffie (en met nog een dicht flesje Weißen) reden we weer naar ons landhuis. Onderweg op de 77/K61 kwamen we nog op de kruising met de Ochsenweg een Hörnerplatz tegen. Aangezien de 77 toch een 80km-weg is, was het niet mogelijk om een fatsoenlijke foto te maken. Dus bij de rotonde met de K61 draaiden we weer terug om af te slaan bij het zijweggetje en reden we het plekje op waar de hoornen staan. Na wat foto's genomen te hebben, raakte ik in gesprek met een stel, wat daar aan het 'rusten' was. Na het uitwisselen van diverse informatie (bijvoorbeeld, dat deze hoornen op diverse plekken staan), reden we weer verder.
Aangekomen bij het landhuis stond het terras voor ons klaar, dat hadden nog voor ons klaargezet, dus konden we nog lekker even buiten zitten. Erg lief van ze.
Daarna was tot mijn verrassing een aflevering van StarTrek op tv, waarna we het lichaampje maar gauw lieten rusten, van de inspannende dag.

      Eckernförde
Maar zodra we Eckernförde binnenreden en op zoek gingen naar een parkeerplaats, bleek dat nog niet zo eenvoudig te zijn voor mensen die er voor het eerst kwamen. Langzaamaan reden we de stad alweer uit en het eerste twijfelachtige parkeerplek was bij de haven en zagen we in de verte inderdaad het hotel met strandkorven. Zag er gezellig uit, maar ook wel een beetje hutjemutje, al was het nog vroeg en waren er nog nauwelijks mensen op het strand te zien.
Dus we besloten nog maar even door te rijden, we zouden vast nog wel iets leuks tegenkomen aan zo'n lange kuststrook, toch?

      Langholz
Na een half uur rustig rijden, kregen we een optie om naar de kust te rijden en dat namen we dus. En zo kwamen we uit bij Langholz.

Parkeerplaatsje. Cafétaria voor de koffie/fris/ijsjes/hapjes. Openbare toiletten ernaast en aan de andere kant van het weggetje het strand met een 15-20 meter zand tot het water, de Oostzee. Hier konden we het wel een dag volhouden. Geweldig.

Uitzicht strand Langholz.

Het water was toch nog wel wat frisjes of we waren nog niet genoeg opgewarmd, dat kan ook. Het duurde in ieder tot aan het begin van de middag dat er iemand volledig onder water durfde.
We lagen daar trouwens erg veilig, want het was een bewaakt strand en de 2 baywatchers (m/v) lagen lekker naast ons.

De bonbonkocherei van Eckernförde, waar ze voor het publiek zichtbaar hun snoepjes maken.

Het suikerwerk kneden, mengen en afkoelen. En door de vormpjesmachine voor het juiste uitstraling.

Na een paar uur zo relaxed aan het strand, met een boekje, krantje, blaadje, koffie, liggen etc., zijn we eigenlijk wel weer uitgerust en klaar met het niets doen op het strand. Kortom tijd om te vertrekken. Eerst nog maar even lunchen bij de cafétaria.

      Eckernförde
Tegen ½2 vertrokken we dan toch maar weer naar Eckernförde. Volgens onze gastvrouw was daar ook een bonbonfabriek en dat moesten we gezien hebben.
Heel gek, maar nu vonden we wel een parkeerplaats bij de haven en liepen over een mooi bruggetje het centrum in. We begonnen in de Frau-Clara-straße, waar we meteen op nr. 22 al de Bonbonkocherei Hermann Hinrichs tegenkwamen en natuurlijk een kijkje binnen gingen doen.
En dat was zeker de moeite waard om de live-demonstratie te bewonderen.
Een half uur later kwamen we weer naar buiten, al snoepend, want de chocoladeproducten zou onze wandeltocht met deze temperaturen niet overleven en moesten dus zo snel mogelijk opgegeten worden.

Een 'Kontor', in het Nederlands 'hanzekantoor' en Duits 'Hansekontor' of dus kortweg Kontor, van het Franse comptoir: "handelspost" was in de Middeleeuwen een vestiging van Hanzekooplieden in het buitenland. Het woord kwam voor het eerst voor in de 16e eeuw. Daarvoor werd van Haus of Hof gesproken, zoals de Novgorod Peterhof.

Het Kontor-gebouw waren we al voorbijgelopen (even niet opgelet). Maar we liepen wel een rondje om de St. Nicolai-Kirche, waar we niet naar binnen konden. Wel zagen we aan de achterkant van de kerk in de muur enkele passiewerktuigen of lijdenswerktuigen ingehouwen: de hamer en nijptang. Apart, dit waren we nog niet eerder zó tegengekomen.

Kort daarop (een paar huizen) komen de volgende verleiding al weer tegen: Buchhandlung Liesegang waar we niet met lege handen weggingen:
Die Oostsee : Natur, Kultur, Land und Leute / Dieter Maier. - Eggolsheim : Dörfler Verlag, 2012. - ISBN 978-3-89555-699-9
en
Die Wikinger / Ewert Cagner. - 3e Auflage. - Essen : Burkhard-verlag Ernst Heyer, 1992. - ISBN 3-87117-000-3
waren in de opruiming en konden we niet laten liggen.

Vervolgens liepen we de Kieler Straße verder en zagen een hoeden- en pettenwinkel. En ze hadden nog precies dezelfde pet die ik -toen net gekocht- in Denemarken heb laten liggen. Dus nog maar een poging gedaan en weer dezelfde gekocht. In de winkel waren ook nog een ander stel, waarvan de man net een strohoed met airco had gekocht. Die van mij had een speciaal UV-beschermingslaagje. Verderop in de straat konden we Briefmarken (tegenwoordig eigenlijk Briefeuro's) kopen en natuurlijk ontbraken de 'newshoes' ook niet. Aan het einde van het winkelgedeelte namen een zijstraat naar het strand. We kwamen ongeveer uit op de plaats die we vanochtend uit de verte hadden gezien en liepen over de boulevard terug richting haven. Onderweg werd er op een bankje hartelijk gelachen, toen we langs liepen. Het was het stel uit de hoedenwinkel.
We wilden graag ergens wat drinken, maar dat valt niet mee. Pas aan het einde van de boulevard komen er enkele gelegenheden. Wij lopen echter nog een eindje verder om bij ons beginpunt wat te gaan drinken. En toen maar weer terug naar het landhuis wat het was alweer bijna etenstijd. De dag vliegt voorbij met zoveel nieuwe indrukken.
We lieten ons het laatste maaltijd in dit prettige landhuis goed smaken. En daarna lekker buiten uitbuiken.

De kamer en het gangetje van het 'appartementje' in het landhuis.

Badkamer van het 'appartementje' en restaurant in het landhuis.

      Amt Flintbek
Opeens zag ik, toen we net een dorpje in waren gereden, links, in een dalletje, een tweedehandswinkel. Dus daar moesten we natuurlijk wel even kijken. Zagen we daar 2 persen staan. Gelukkig waren ze beiden niet goed. Had ik toch de hele rit met zo'n loeizwaar ding moeten rijden. 'k Vraag me af een personenauto dat überhaupt wel trekt. Wel een mooie loep gescoord.
Onderweg kwamen we niet echt gelegenheden tegen om even een lekker bakje te doen.

      Preetz
Pas toen we in Preetz aankwamen, moesten we echt even een bakje doen en na de winkelstraat op en neer te zijn gelopen, ook maar meteen de lunch gedaan. Konden we weer een middagje verder en dat hadden we ook nog wel nodig, want we waren nog maar halverwege. Vanaf Plön gingen we maar eens opletten of we een leuke slaapplaats tegenkwamen. De eerste kwamen we in Sandkaten tegen, maar deze was op dit uur nog dicht. Verderop kwamen we nog een bordje tegen, maar we waren er al voorbij, voordat we er erg in hadden.
En zo kwamen we al het bordje Lübeck tegen. Dit zagen we echter niet zitten en deden enkele pogingen om de buitenwijken van Lübeck weer uit te komen, maar dat is niet ons sterkste punt. Gelukkig kunnen we nooit verdwalen.
Toen we eindelijk Lübeck achter ons hadden gelaten, kwamen we weer een ander obstakel tegen. De snelweg 20. Deze weg werd verbreed en dus moeten ook alle viaducten aangepakt worden. Degene waar wij voorstonden, was nog niet berijdbaar.

      Reinfeld
Dus weer terug en naar de volgende oversteek. En zo kwamen we door Reinfeld waar we een hotel op een heuvel zagen. Zag er normaal uit, dus steil omhoog de oprit op. En gelukkig. Er waren hier nog kamers vrij. Hotel Seeblick garni heeft standaard hotelkamers, dus maar gauw genomen voor minstens 3 nachten, want 2 dagen hadden we wel nodig voor Lübeck, schatten we zo in.
Nadat we de kamer hadden ingericht, maar gauw op zoek naar iets te drinken, want dit hotel was een garni, wat zoveel betekend dat er alleen 's ochtends ontbijt is en dus zonder restaurant.

Mattias Claudius Kirche, een riddergrafzerk buitenmuur en binnen

Mattias Claudius Kirche

Tijdens de wandeling naar "iets te drinken" lopen we altijd maar naar de kerk, omdat dit meestal in het centrum van het dorp staat. Maar deze kerk kwamen we al vlot tegen. Dus toch maar eerst eventjes deze kerk bekeken. Opmerkelijk dat er allemaal grafstenen van ridders tegen de muur waren gezet. Zo kwamen we naast diverse kerkvoorgangers de volgende ridders tegen: Wilhelm v. Godendorf (waarschijnlijk gestorven 24/8/1330), Ludolf v. Negendank (aug 14e eeuw), een onbekende ridder (1341) en Marquard v. Siggen (29/11/1416).
Nu maar eerst even wat drinken. Bij Junge Die Bäckerei in de winkelstraat Paul-von-Schoenaichstraße konden we nog mooi op het terras zitten.
Nadat onze dorst was gelest, liepen het dorp maar verder door, om te kijken of we hier ook nog iets te eten konden krijgen. Naast het hotel hadden we al een Griek met de toepasselijke naam Rhodos Reinfeld ontdekt. Naast de bakkerij zat een Italiaanse speciaalzaak waar ook gegeten kon worden. Bij een 5-weg rotonde vonden we nog een hotel en daarnaast vonden we Peter's Steakhaus. Terug naar de rotonde zagen ook het treinstation. Hier liepen we ook maar even naar toe, om ons alvast voor te bereiden op de reis van morgen.
We liepen maar even terug naar het hotel om iets warmere kleren aan te trekken en wat te relaxen. Na een uurtje rust was de keuze gevallen op Peter's Steakhaus, iets waar we spijt van zouden krijgen.
Het weer was toch weer opgeklaard en dus kozen we ervoor om toch buiten te gaan eten in een gezellig overdekte voortuintje.
Na het eten weer via een andere weg teruggelopen naar het hotel. Bij de supermarkt nog het een en ander gekocht om de avonden door te komen, voor het geval we die in het hotel door zouden brengen.

      Lübeck
Onze eerste entree Lübeck in liepen we fout. We liepen namelijk looprecht het stationsgebouw uit, terwijl we schuin links hadden moeten lopen, maar daar kwamen we vanzelf achter, toen we dwars door het busgebied (ZOB) liepen en bij de Hansestraße de Kreuzweg linksaf namen. Via de Lindestraße en Nebenhofstraße kwamen we op de Moislinger Allee die ons naar de Puppenbrücke bracht, de juiste route naar het centrum van de stad. De VVV staat rechts bij binnenkomst, dus daar liepen we eerst maar even binnen voor een plattegrondje en info. En toen konden echt op pad.
Boven staat de route die we gelopen hebben en de kerken die we gezien hebben. Hieronder volgen de losse foto's van de looproute.

Een korte film (29 sec) over het museum en de tentoonstelling:

Sigillvm bvrgensivm de Lvbeke (= Siegel der Bürger von Lübeck) und zeigt eine Schwurszene auf einer Kogge: Ein Schiffseigner nimmt den Eid eines Kaufmanns, der seinen Schwurfinger nach oben streckt, entgegen. Ook zien we hier duidelijk stuurboord (rechterkant).

Het Hanzeschip, de Kogge in het museum Holstentor. Het tot de verbeelding sprekende kuisheidsgordel van metaal (gebruikt tussen de 17e-19e eeuw).

Weiko duikt -illegaal- op tussen de middeleeuwers. "Bitte, nicht berürhen". Heleen staat -niet beroerend- in een 17e eeuws Strafmantel.

Na het museum gingen we nogmaals naar de Dom zu Lübeck, omdat deze gisteren net ging sluiten, toen wij er aankwamen. Maar gelukkig kwamen eerst langs Lübke's Speicher Restaurant An der Obertrave, waar we even bij konden komen van het museumbezoek met een bakkie koffie en wat lekkers.

De Dom was zeker de moeite waard, niet vanwege de fresco's, want de kerk is helemaal gewit. Wel was er een aardige tentoonstelling met beelden, die je juist wel moest aanraken. En verder twee opstellingen hoe dat bouwen van zo'n gebouw in z'n werk was gegaan. Welke taken en ambachten erbij kwamen kijken werd er mooi en duidelijk in uitgelegd:

Een alleraardigst miniatuur in de Dom van Lübeck van het maken van bakstenen tot kerk.

Het metselen van de speciale boogconstructie, het aanbrengen van de fresco's en vormen van de klei.

Door de winkelstraat Sandstraße liepen we weer richting Markt. Bij Schümann Schuhe -hadden we gisteren gezien- was de nieuwe collectie Think! binnen, daar moesten we natuurlijk even naar kijken. Binnen bleek dat ze ook mannen Think! hadden. En nog leuk ook, maar helaas niet meer in mijn maat. Maar iemand anders heeft wel kunnen scoren!

      Süsel
We reden verder naar Bergfeld, Sagau, Zarnekau en Bujendorf. We reden vervolgens de 'Am Süseler Baum' op en mijn fantasie maakte meteen een link naar 'de Upstalboom'. Gisteren hadden we immers gelezen dat in Süsel in de 12e eeuw zo'n 400 Friezen zijn gaan wonen. En Friezen hielden hun rechtspraak bij een eikenboom 'de Upstalboom'. Misschien hadden deze Friezen ook een boom en was deze weg daarna vernoemd.
Wij volgden niet de hele straat 'Am Süseler Baum', maar sloegen af en reden naar Süsel. Hadden we weg gevolgd, dan waren een zijweggetje tegengekomen 'de Priesweg' die nu doorklieft wordt door de 76. Het volgende weggetje heet Middelburger Straße en leidt ons naar, hoe kan het ook anders Middelburg, wat ligt aan de Middelburger See.
De door ons gekozen weg werd op dit moment onder handen genomen en we moesten ons even voorzichtig door de werkzaamheden heen worstelden. Hierna zagen we al vlot de kerk, waar we parkeerden. Dit was ons eerste veldstenenkerk die we zouden betreden. Van de buitenkant zag het er anders uit, zo met die veldstenen. Het model is wel hetzelfde.

de dienstdoende pastoren chroniek van Sint Laurentius te Süsel 1148 Gerlaf, Vorkämpfer der Friesen gegen die Slaven.

Ook de binnenkant van de Sint Laurentius ziet er bekend uit. Al is dat misschien intussen wel vreemd of misschien ook wel niet. Een bijzondere bevestiging hing in deze kerk gewoon aan de muur. Een overzicht van dienstdoende pastors geeft als eerste de naam Gerlaf, met als uitleg 1148, Vorkämpfer der Friesen gegen die Slaven. Wanneer we dit combineren met wat we gelezen hebben in 'Die Hanse' en weten dat Alt Lübeck zo rond 1138 is verwoest door de Slaven, dan kunnen we hiervan wel een plaatje maken en inkleuren. Deze Friezen dreven handel in Alt Lübeck en zijn met z'n 400den gevlucht naar Süsel, waar ze weer een nieuw bestaan hebben opgebouwd. Kennelijk hebben ze hier wél de Slaven weten tegen te houden onder leiding van deze Gerlaf en hebben in 10 jaar deze kerk (of het begin ervan, in 1158 begon de steenbouw) uit de grond weten te stampen.
Na dit kerkbezoek deden we een poging om het meer van dichtbij te zien. Dit was echter een probleem. De Seeweg leek al vlot naar een woning te lopen en op een zijpad kwamen we een bord 'verboden voor alle verkeer' tegen. En nu zijn wij van die types, die zich niet op andersman terrein willen begeven, dus maakten we teleurgesteld rechtsomkeert. Aan het begin van de weg stond echter een picknicktafel. Als je hierop ging staan was er wel uitzicht op het meer. Niet fraai, maar beter iets dan niets. Dus zo maar een foto gemaakt van het meer. Echter, de bewoner van het terrein waarover ik heen fotografeerde, kwam naar buiten en vroeg wat ik aan het doen was. Ik zei dat ik aan het fotograferen was. Dat had hij natuurlijk wel gezien en daarom kwam hij ook naar buiten. Hij vertelde dat hij niet wilde dat zijn terrein gefotografeerd werd, vanwege bedrijfsgeheimen. Ook het personeel mocht niet fotograferen. Ik zei dat ik uitermate me best heb gedaan om vooral niet gebouwen etc. te fotograferen, omdat ik alleen het meer erop wilde hebben. Intussen had ik de genomen foto op het schermpje getoverd en liet hem het resultaat zien. Er stond inderdaad niets van zijn gebouwen op. Dus ging het gesprek een andere kant op. Ik vertelde het verhaal van de afgesloten weg en hij kon ons overtuigen dat dit niet voor voetgangers gold. Sterker nog. Ze, de bewoners aan dit meer, hadden zelf een pad langs de oever gemaakt, zodat iedereen erlangs kon wandelen. Verder gaf hij me nog twee adressen van bewoners die meer wisten over de geschiedenis van het dorp en dat ik contact met hun kon zoeken.
Dat leek mij voor dit moment iets te ver gaan, maar gaf wel de vriendelijkheid aan.
Wel kon hij ons nog vertellen dat er aan de overkant van Süseler See een Slavische burg heeft gestaan, waarna 'kort' geleden archeologisch naar is gedaan. De ronde vorm is vanuit de lucht nog goed waar te nemen.
Kortom, voldoende aanknopingspunt voor verder onderzoek.











Süseler See.







We liepen dus nogmaals het zijpad van de Seeweg af en vonden daar het meer. Na een korte wandeling en een poosje fantaserend op de steiger te hebben gestaan, begonnen we nu toch wel dorst en trek te krijgen.

      Scharbeutz
Wij moesten nodig verder om eens ergens voedsel en drinken te zoeken. We reden dus gauw verder naar Stawedder, Gronenberg en kwamen zo aan bij het strand van Scharbeutz.







Om alle toeristen weg te jagen hebben ze hier verzonnen, dat je, voor je op het strand begeven, moet betalen. Laten we zeggen, dat Scharbeutz een plaats is met veel ambitie en overal geld vandaan probeert te schrapen. Helaas!



Bij Scharbeutz. De baai waar de Friezen langsvoeren.

Na wat gegeten en gedronken te hebben bij een nog op gratis gebied staande cafétaria Pommes, maar wel met uitzicht, gingen we gauw weer hier vandaan.

      Pönitz
Op de Regionalkarte bij de parkeerplaats zag Heleen opeens de Museum Regional-geschichte in Pönitz. Dat leek ons wel iets. Dus zijn we daarnaartoe gereden. We zetten de auto op het parkeerplekje naast het gebouw en we gingen kijken of het museum überhaupt wel open was. Het was inderdaad gesloten, maar zou over 5 minuten opengaan (15:00). Er kwamen intussen allemaal mensen aanlopen, die -zoals het leek- bij het museum hoorden. Wij liepen even naar de overkant, waar een bakker zat en waar wij nog even een koffie met wat lekkers op het terras gingen consumeren.
Hierna gingen we het museum binnen, waar we hartelijk werden ontvangen, met de mededeling dat de entree vrij was, maar dat er bij de uitgang wel het een en ander gedoneerd kon worden. Daar werden we blij van en dat zouden we -na afloop- dan ook zeker doen.
In het gesprek wat volgde werd duidelijk dat ze van Friezen in de omgeving nog nooit hadden gehoord en zo werden we allemaal weer iets wijzer vandaag, want ze hadden wel informatie over Süsel tentoongesteld. De rivierstroom van de Schwartau werd hier getoond. En hieruit bleek inderdaad dat de Süseler See het laatste meer van het rijtje was (een doodlopend waterweg of een begin dus). En dus ook een logische plaats voor de Friezen om zich te vestigen.

Al vaak veel over de steentijd gehoord, maar nog nooit ergens gezien: een stenen bijl met houten handvat.

Verder kwamen meer te weten over de omgeving. Vervolgens kwamen we in gesprek met de medeoprichter van dit particuliere museum. Een voormalig raadslid, heeft dit met de vele vrijwilligers en donateurs uit de grond gestampt. De bewoners van deze omgeving leveren zelf alles aan. Ter illustratie kwam tijdens dit gesprek, een buurtbewoners zijn houten kinderspel brengen, die hij had gevonden tijdens het opruimen: "anders zou het toch maar weggegooid worden". Dit werd meteen afgevoerd naar het depot, waar we mee naar toe mochten.

Maquette van een burgdorp, gemaakt door Stefan Lindner, Jan Oeser en Maik Brückner in 1992.

We liepen naar de (middelbare)school, waar het museum een educatieve depot had op de zolderverdieping van de school. Je geloofde je ogen niet, wat deze bevolking bij elkaar hebben verzameld. "We hebben duizenden foto's gekregen, van de omgeving, maar we hebben ook de fototoestellen, waarmee ze gemaakt zijn," was de opmerking toen we langs een vitrine liepen die vol stond met fotocamera's van diverse leeftijden. Maar ook de vondsten van een archeologische duikexpeditie in de Oostzee, kun je hier vinden, naast schoolspullen uit diverse perioden, gereedschappen (visserij, landbouw) uit diverse eeuwen, maar ook vuurstenen uit heel andere periodes, om maar iets te noemen.
We liepen nog gauw weer even terug naar het museum, want de tijd vloog voorbij. Dus nog even snel wat foto's gemaakt en het Archief en Bibliotheek snel bekeken.
We namen afscheid van deze hartelijke mensen en doneerden nog een briefje in de daarvoor bestemde bus. Opmerkelijk was, dat er nauwelijks muntgeld in lag, maar alleen briefjes (en niet van het kleinste soort). Mooi voorbeeld van niet vragen, maar toch krijgen. Want een verschil met het gemeentebeleid, in meer dan één opzicht. Wie gaat hiervan leren?

      Reinfeld
Wij hadden nog een tochtje voor de boeg en gingen versneld over de 432 naar huis. Na de Wardersee en evenzo genoemd dorp, kwamen we nog door Rohlstorf, Quaal, Schieren, Weede, Bühnsdorf en Altenweide kwamen we weer in Reinfeld.
Om niet een derde keer op rij bij dezelfde Griek te gaan eten, liepen we bij aankomst bij het hotel, direct door naar het winkelstraatje van Reinfeld, waar dus ook een Italiaans restaurant zat. Daar aangekomen bleek deze juist vandaag een rustdag te hebben. Dus toch maar weer naar de Griek. Hier werden we hartelijk ontvangen met een handdruk. Ze hadden ons herkend!
We werden naar een ander tafeltje geleid, waar we wederom lekker hebben gegeten.
In hotel teruggekomen, alvast enkele voorbereidingen getroffen om de volgende dag te vertrekken richting Wismar.

      Dassow
In Dassow zijn we een bakje koffie gaan doen bij de bakker op de Grevensmühlener Straße. Daarna toch maar even het kerkje bezoeken die we bij binnenkomst van het dorp zagen. We realiseren ons opeens dat we in voormalig Oost-Duitsland zijn. "Kunnen we dat nog zien?" vragen we ons af.
Bij het kerkje moesten we een klein half uurtje wachten, omdat deze kerk op slot zat. De mevrouw die het open zou doen, was net bezig met een aantal bouwvakkers die een rondleiding bij de pastorie kregen, zodat ze een offerte konden maken. Na het opmeten van diverse zaken, liep ze met ons mee de kerk in. Het zag er een beetje hetzelfde uit als in Süsel. Zelfde kleuren, zelfde sfeer. Dat wist ze niet, ze was er ook nog nooit geweest.
We waren ook snel klaar met het bekijken van dit veldstenenkerkje.
We liepen nog even een ander straatje van het dorp in, de Friedenstraße.

      Klütz
We reden verder over de L01 via Wilmstorf, Kalkhorst en kwamen we uit in Klütz. Hier parkeerden we de auto maar even op de parkeerplaats 'Im Kaiser'.

Luftbildatlas Schleswig-Holstein : Eine Landeskunde in 80 farbigen Luftaufnamen / Christian Degn und Uwe Muuß. - Neumünster : Karl Wachholtz verlag, 1965

We liepen bij Stadinformation even naar binnen, waar naast de VVV ook de openbare bibliotheek en de Literaturhaus "Uwe Johnson" (1934-1984) gevestigd zat.
In het kleine mandje van gesaneerde boeken van de openbare bibliotheek, vond ik het boek, dat ik gisteren in m'n handen had, bij de bibliotheek van het Museum für Regionalgeschichte te Pönitz. Dit boek lag hier dus op mij te wachten!

We liepen een stukje verder en gingen de Sint Marien binnen.
We kregen al gauw iemand naast ons staan, die het een en ander kwam uitleggen. "Nee, deze banken zijn nagebouwd. De originele staan aan de andere kant." En zo kwamen iets meer te weten over de historie van dit gebouw.



Toen we de kerk uitkwamen, moesten we toch maar eens op zoek naar een hapje eten.
Halverwege de Schloßstraße vonden we een bakkerij, waar we rustig even wat konden eten en drinken.
Daarna liepen we weer terug naar de auto en reden we verder over de L01, waarna we meteen de L03 naar Grevesmühlen namen.

      Grevesmühlen
'Soms' letten we niet goed op en rijden we het hotel blindelings voorbij, zonder er erg in te hebben. Nadat we Grevesmühlen binnen waren gereden, reden we linksaf de 105 op. Hier kwamen we echter niets geschikts tegen of een verwijzing naar een hotel. Dus maar weer teruggereden. En zo zagen we het hotel, waar we net voorbij zijn gereden. Meteen het parkeerterrein achter het hotel opgereden en gevraagd of ze nog een kamer hadden. Dat hadden ze en na enig overleg, omdat ze ons een kamer hadden gegeven aan het einde van de gang, waar op dat moment een nieuwe vleugel tegenaan werd gebouwd en wij wel graag wilde weten hoe laat deze bouwvakkers 's ochtends beginnen, namen we toch deze kamer.

Sint Nikolai, Grevesmühlen Sommige stukken zijn al helemaal gerestaureerd.	Sint Nikolai, Grevesmühlen
De toren en sommige plafonds moeten nodig onder handen genomen worden. Sint Nikolai, Grevesmühlen	Sint Nikolai, Grevesmühlen

Het was nog maar halverwege de middag, dus zijn we nog maar even gaan rondkijken in Grevesmühlen. Dit stadje bestaat nog voornamelijk uit laagbouw. Een winkelstraatje, een markt, raadshuis en een kerk, met museum. De kerk, de Sint Nikolai, had ook een bijzondere entree. Om de sleutel te krijgen, moest je je autosleutel (of iets dergelijks) inleveren bij het tegenover de kerk liggende Städtische Museum Grevesmühlen.



















Terug in het hotel hebben we heerlijk gegeten, waarna we nog even een wandelingetje langs het meertje aan de overkant van het hotel hebben gemaakt, voordat we gingen slapen.

      Wismar
Na het ontbijt vertrokken we met de auto naar Wismar, waar we de auto op een groot parkeerterrein gratis parkeerden, net buiten het centrum. Het centrum was echter vlakbij en zo groot is Wismar niet, dus voor de toerist is alles dichtbij. De eerste blikken -via de Lübsche (hübsche) Straße van Wismar- zijn fraai. Beter kan het haast niet. Naast de mooie oude gebouwen, uitzicht op een grote kerk, die langzaamaan uit het zicht verdwijnt.
Op dat moment komt het Heiligen Geist Hospital in zicht. Hier gaan we eerst maar eens even kijken. Na een half rondje gewandeld te hebben en het volledig beschilderde houten plafond bewonderd te hebben, die nauwelijks te fotograferen is, vroeg ik af of dit misschien ook in een fotoboek beschikbaar zou zijn. Deze vraag gesteld aan een meneer die hier rondliep, Viktor, en er bleek een Dvd-ROM te zijn met alle bijzonderheden en foto's. Dus echt foto's nemen hoefde niet, al hebben van sommige toch maar zelf een foto gemaakt.

Heiligen Geist Hospital van Wismar.

Na een speciale en gedetailleerde rondleiding, kwamen we weer bij het afgesloten koor, waar de geheimen van fresco en deur werden onthuld.

Viktor bleek erg veel te weten en nam ons zijn hoede voor een rondgang. Zo wist hij ons onder andere te vertellen, dat ten tijde van Napoleon, het kerkkoor als stal voor zijn paarden werd gebruikt (terwijl de rest uiteraard als hospitaal in gebruik was).
Hij vertelde ook bij de diverse kerkbanken over de families waarvan het wapen was afgebeeld. Van een had hij de hele stamboom uitgezocht en zo kon hij een familie in het buitenland blij maken met hun voorouders die hier kerkten.
Bij de muurschildering met letters vertelde hij het verhaal dat de zieken die hier tijden moesten verblijven hier konden puzzelen. Het schijnt dat je, beginnend in het midden bij de 'D', 504 verschillende malen het woord Deo gracias (God zij dank) kan schrijven.
Na een dik uur vertrokken we weer, op zoek naar een bakje koffie. Die vonden we Am markt, waar talloze terrasjes en een markt een gezellige indruk maakten.

De (nog steeds) verwoeste Sankt Marien Kirche van Wismar.

Natuurlijke pigmenten: gele en rode Oker, Mennige (oranje), plantenzwart, Arurit (blauw) en Malachit (groen).

Een kleine rondgang bracht ons bij de Sankt Marien Kirche (Marienkirche) van Wismar. Alleen de toren staat er nog. De rest is verwoest tijdens de WOII en niet meer opgebouwd. In de toren was een tentoonstelling, met onder ander uitleg over de renovaties en kleurgebruik. Achter de toren werd aandacht geschonken aan het productieproces van de diverse stenen. Kinderen (maar ook volwassen) kon hier hun eigen steen adopteren en maken.
Op de plaats van het verwoeste gedeelte waren -toen wij er waren- beelden geplaatst.

De Sint Georgen kerk van Wismar.

Fresco.

Aan de overkant van de straat staat de Sint Georgen (Georgenkirche). Deze kerk wordt nog volop gerestaureerd, al zijn er al grote stukken klaar. Van sommige stukken is het misschien beter om er maar niets aan te doen.
Ook dit gebouw komt indrukwekkend over, als je er in staat.
Toen we de kerk verlieten regende het en we liepen nog even terug naar de Heiligen Geist Hospital om nog even iets aan Viktor te vragen. Het bleef maar regenen dus tijd om even ergens iets te gaan eten.

Handelsschifffahrt der Hanse / Günter Krause. - Bentwisch/Rostock : Klatschmohn Verlag, 2010. - ISBN 9783941064126

Vervolgens doken we de winkels in: kantoor & bureauhandel Gluth, sieradenwinkel Fritz Fischer - goldschmiedemeister, de boekhandel Weiland, waar we toch weer een toepasselijk titel vonden ter ondersteuning van deze vakantie en ten slotte de schoenenwinkel ChristianseN Schuhe.
Niet handig, natuurlijk, want nu hadden we de rest van de middag het een en ander te sjouwen.
Aan het einde van de winkelstraat zagen we rechts in de verte de 'Wasserturm' (Watertoren) van Wismar staan.
Op de linkerhoek (Turmstraße / Altwismarstraße) stond een prachtig pand (ideaal kantoorpand met een enorm status-potentieel) te verkrotten. Jan Papenfuß heeft er in 2009 een mooie foto van gemaakt. Benieuwd hoe dat er over, zeg 5 jaar in 2017 uit zal zien.

We kwamen bij het stadparkje uit, waar de vestingvorm nog goed te zien is. Hier gingen we even zitten.

Naar aanleiding van het bezoek aan de Heiligen-Geist-Hospital in Wismar heb ik van twee fresco het volgende notitieboekje gemaakt. (zie verder: notitieboekjes)

“Drei Lebenden und den drei Toten”, zo heet deze fresco die we in ‘Das Heiligen-Geist-Hospital’ te Wismar sinds de ontdekking in 1967 op de noordwand kunnen terug vinden. Van de drie levenden, volgens de legende ‘Drie levenden en Drie doden’, koningen die op valkenjacht gingen en daar de drie doden ontmoeten, is er slechts één koning over, doordat de latere aanbouw de andere twee heeft laten verdwijnen. “Quod fuimus, estis. Quod sumus, erites” zouden de doden tegen de koningen gesproken hebben, “Wat jullie zijn, waren wij. Wat wij zijn, worden jullie”. Met andere woorden, de koningen kwamen hun eigen lichamen in staat van ontbinding tegen. In Zutphen komen we dit verhaal in de Walburgiskerk ook (maar anders) tegen .

Na ons rustmomentje, liepen we verder door het park en kwamen uit op de plaats van het water onder de weg doorstroomde, het gebouw met de watermolen in. Het water stroomde verder in de Muhlengrube (de Molengracht). Halverwege deze gracht doemt de St. Nikolai Kirche op. Na een blik geworpen te hebben om de hoek van de deur, bleek deze kerk grotendeels afgesloten te zijn wegens restauratiewerkzaamheden, dus een bezoek had weinig nut. Ook het tegenoverliggende Stadtgeschichtliches Museum der Hansestadt Wismar Das Schabbellhaus, voor de stadsgeschiedenis zou tot 2014 dicht zijn wegens renovatie.
Wij liepen rustig verder langs de gracht die intussen Frische Grube is gaan heten.



































Aan het einde van de Frische Grube, hier intussen Runde Grube genoemd, staat nog een mooi pand 'das Gewölbe an der runde Grube'.



















Via de kade -waaraan diverse vissersbootwinkels lagen, waar vanaf verse (broodjes) vis werden verkocht- liepen we de Oude Haven in. Hier haalden we een lekker ijsje (al konden we dat 'je' wel weglaten, want twee bolletjes zijn hier kennelijk vier, dus we moesten aan de bak).
Hier vandaan vertrekken ook de diverse pleziervaarten. Wij liepen naar 'Das Baumhaus' met zijn 2 Zweedse borstbeelden. Het ijsje was nog steeds niet op, fotograferen was dus niet mogelijk en liepen dus naar het einde van de haven. In het water zagen we veel kwallen. Toen we nog eens beter keken, bleek het water vergeven te zijn met kwallen. Nog nooit zoveel kwallen gezien!






















Aan de andere kant van de haven liepen we weer terug, met mooi uitzicht op de stad. Nadat we door de laatste 'waterdeur' waren gelopen, gingen we nog even een terrasje pikken bij Ihlefeld - Pier 10. Na een regenbuitje liepen we maar weer een richting de auto.
Maar de regen gunde ons ook nog een verfrissing tijdens de wandeling. En de paraplu lag natuurlijk in de auto.

      Plüschow
Op de heenweg naar Wismar hadden we gezien dat er hunebedden in een bos zaten, dus leek het ons wel leuk om deze nog even te zien.

hunebedden in de gemeente Plüschow. zerstörter Großsteingrab.

Steinzeitliches Großsteingrab.

Anastasia - De Zoemende Ceder / Vladimir Megre De nuchtere Russische zakenman Vladimir Megre ontmoet op een reis met zijn koopvaardijschip over de rivier de Ob twee oude mannen. Zij willen zijn bemanning lenen om een zoemende Siberische ceder – vermaard om zijn heilzame werking – te oogsten. Megre gaat niet in op het dringende verzoek en zet zijn reis voort. Het voorval laat hem echter niet los, en een jaar later keert hij terug naar de plek van ontmoeting. Ditmaal zijn daar niet de beide mannen, maar ontmoet hij hun kleindochter, Anastasía. Het is het begin van een bijzondere relatie met een vrouw die - zonder huis - in volstrekte harmonie met haar omgeving in de taiga woont, nooit naar school is geweest en niettemin op de hoogte is van de gebeurtenissen in de wereld en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. Anastasía heeft niet alleen een visie voor de aarde en de mensheid, ze lééft die visie, en in dit eerste boek van deze serie maakt ze Megre deelgenoot.

De grafheuvels liggen net in de gemeente Plüschow. Twee liggen (komend van Wismar) er aan de rechterkant. Een grote en andere liggen aan de overkant van de weg, zagen we toen we verder reden.
Maar wij gingen op zoek in het bos naar de twee bij het parkeerplaatsje.
Voordat we echter ook maar een stap in het bos hadden gezet, werden we aangesproken door de enige andere persoon die ook op dit parkeerplaatsje stond. Ze had een bos rode rozen in haar hand en vroeg ons of we ook het bos ingingen op zoek naar de grafheuvels. We beaamden dit en ze leek opgelucht. Een waterval aan enthousiasme over deze heuvels en haar interpretatie -geen grafheuvels- maar een plaats waar je energie en genezing kon krijgen.

Ook volgde een relaas over Vladimir Megre en zijn boekenreeks (waarin Anastasia een rol speelt) over een betere wereld. Van zijn boeken (ook verkrijgbaar in het Nederlands) worden wereldwijd miljoenen verkocht.

Intussen waren we ook gaan lopen en zagen onze eerste hunebed. Deze was flink beschadigd. De tweede was een eindje verder heuvel op. Zij legde op elk een roos en probeerde 10 minuten contact te maken, maar dat werden er maar een paar. Mogelijk omdat wij weer verder liepen en ze niet alleen in het bos wilde blijven. Ze had een hele map met hunebedden bij zich, die ze hier nog wilde bekijken. Wij waren met de twee die we gezien hadden wel tevreden en namen afscheid.
Even later waren we weer terug in ons hotel, waar we een hapje gingen eten en ook nog m'n verjaardag vieren.

      Boiensdorf
Na Boiensdorf gingen we meer klimmen en kregen we een prachtig uitzicht aan de zeekant voorgeschoteld. Dit was zo mooi, dat we de auto even langs de kant van weg zetten op een plaats die daar vaker voor wordt gebruikt.

Bij Boiensdorf op de L12 (B). Schitterend uitzicht over de baai waar de Friezen ook ooit langsvoeren. In het echt veel mooier en indrukwekkender dan de foto!

Na het maken van de foto's en genieten van het uitzicht liepen we weer terug naar de auto, maar nu stonden we niet meer alleen. Twee andere auto stonden nu achter de onze (waar nauwelijks plaats was) en deze mensen gingen hetzelfde doen wat wij net gedaan hadden.
Wij reden weer verder. Eerst naar Pepelow en Rakow en daarna via Neubukow om het stroompje Hellbach heen en weer terug richting kust via de DBR7. Voordat we koffie konden gaan drinken reden we door Roggow.

      Rerik (Alt Gaarz)
Ondanks dat we nu bij een echte kustplaats (Rerik) waren aangekomen, reden we toch naar het kerkje. Hier was ook een parkeerplaatsje voor een uur en tevens een bakker voor de koffie. (Het spreekwoord gaat inderdaad anders.)
Eerst maar even een bakje koffie en daarna het kerkje in. De koffie dronken we in een origineel strandkorfstoel (eindelijk) op het terras. De kerk, de St.-Johannes-Kirche van Rerik was erg vol met schilderingen, maar deze schilderingen zien er modern uit, dus zullen niet oud zijn, denk ik.

We kwamen precies op tijd de kerk uit en reden met auto een stukje verder en kwamen de Heimatmuseum Ostseebad Rerik tegen, dus daar moesten we natuurlijk naar binnen om iets te kunnen ontdekken over het verleden.
We kwamen wel op een ongelukkig tijdstip binnen. Het museum zou nog maar een half uur open zijn. Maar goed, zo groot was het niet, dus dat zou vast wel lukken.
Ook in dit museum weer een hoop interessante zaken. Maar ook schokkende zaken: We zaten in de verkeerde Rerik!!!

In het Heimatmuseum Oostseebad Rerik wordt verwezen naar Reric (het oude, met een c, waar de Friezen ook kwamen): ergens aan de Wismarbocht, bij Groß Strömkendorf.

Naast het museum zat ook de plaatselijke openbare bibliotheek. Na het Museum te zijn doorgevlogen, nog snel even de bibliothecaresse om raad gevraagd. Ze leidde me naar twee boeken, waarvan er eentje op juiste moment boven tafel kwam: Ostseebad Rerik - Alt-Gaarz, Mecklenburg geschreven door Marianne Gernentz (met ISBN 3-928820-30-3. - Schwerin : Thon, 1994)
In dit werkje werd natuurlijk ook weer gesproken over Alt Gaarz. Vroeger heette Rerik Alt Gaarz. Alt Gaarz bestaat zo ongeveer sinds 1230. Op 1 april 1938 kreeg het stadsrechten en om de Slawische sporen uit te wissen werd het oude dorp hernoemt, naar de door de Deense koning Gottfried (Gudfred, Göttrik) in 808 verplaatste en verwoestte handelsplaats Reric.
Professor Beltz had uitgevonden waar Reric lag, las ik in een oogopslag in dit werkje op pagina 22. Kort na het publiceren van slechts een artikel over de opgravingen overleed hij. Reric zou bij Schmiedeberg liggen. Ook in het museum hingen deze bevindingen aan de wand.
Echter, uit later onderzoekt blijkt dat het ergens aan de Wismarbocht, bij Groß Strömkendorf (!) zou liggen. Dus vanwege deze foute aanname zitten wij nu in de verkeerde plaats. Dus maar terug naar Groß Strömkendorf.
Verder schonk dit museum aandacht aan hoe de Slaven leefde, de gebruikelijke machines voor garenproductie (wol en vlas), opgravingsresultaten in de vorm van potten, gereedschappen etc.
In gesprek met de man die op dat moment het museum beheerde, bleek inderdaad dat we niet hier moesten zijn voor Reric. Maar ook in Groß Strömkendorf zouden we niets meer zien. Over de opgravingen en Professor Beltz zouden we wel het een en ander kunnen vinden in het Openluchtmuseum in Groß Raden.
Wij verlieten dit museum en liepen naar het strand. We zaten nog steeds op een heuvel, bleek, want het strand konden alleen bereiken middels een trap naar beneden. Maar dan moest je eerst geld in de automaat stoppen. Ik kreeg er een beetje een punthoofd van. Wat is dat toch, met betalen voor het strand. Ik kan me nu dus goed voorstellen dat de Duitsers dus naar Nederland komen om bij ons op een fatsoenlijk strand te komen liggen, met ook nog een fijne golfslag (want die is hier nauwelijks), waar je gratis je auto langs de kant van weg kunt zetten of op een parkeerplaats en in ieder geval gratis het strand op kunt.










We zijn nog even naar het dorp en haventje gelopen, waar we nog net op het piertje mochten staan (hier staat ook weer een automaat) en een foto van de mooie omgeving maakten.


































Toen we het dorp weer uitreden, zagen we in het land twee hunebedden liggen.
In het verlengde ligt het Salzhaff.

      Groß Strömkendorf (Reric)












Gewaarschuwd door de meneer van het museum, dat na de opgravingen alles weer is toegedekt, reden we toch terug naar Groß Strömkendorf. Er was inderdaad niets meer te zien. Maar goed, het gaat me om het idee dat je toch de omgeving hebt gezien, zoals het er 1200 jaar geleden waarschijnlijk ook uitzag: zee, kust, kustlijn, heuvels en eilanden.

      Insel Poel
En omdat we er toch waren, toch maar het Insel Poel even op. Dat lag er immers toen ook al.
Ook op het eiland Poel hadden de een Inselmuseum in een gelijksoortig gebouw als de Heimatmuseum in Rerik.
Ook dit museum voegde weer een aantal puzzel-stukjes op z'n plaats. Ook had dit museum andere onderwerpen in haar collectie. De meest verrassendste voor mij zat eigenlijk aan het einde van ons bezoek.
Ze hadden een wandje met aantal opgezette dieren, waar ik vooral door de grootteverhoudingen werd getroffen. Van klein naar groot zijn dit Eekhoorn, Uil, Marter, Eend, Fazant, Buizerd en (nog nooit in het echt en in het wild gezien, de anderen wel) de Raaf. Bizar, dat is best een grote vogel.

Na deze excursie gingen we naar de Dorfkirche Kirchdorf auf Poel. Via het kerkhof liepen we terug naar de haven.





















We gingen vervolgens naarstig op zoek naar een terrasje, waar we even iets verfrissends konden drinken, want het was alweer best warm geworden.
Deze vonden we Am Markt bij Filou. Na de consumptie gingen we nog even naar het toilet. Dit was op zich niet bijzonder, want dat doen we waarschijnlijk allemaal. Maar dit was wel een spannend toiletbezoekje. Nog afgezien van het af te leggen pad, een klein smal trapje naar beneden, door een donker gangetje wat steeds smaller werd, kwamen we halverwege een deur tegen, waarop stond geschreven dat de gasten aan het toilet toch vriendelijk werden verzocht níét deze deur te openen of binnen te gaan WEGENS VERSTIKKINGSGEVAAR (?). Hiervan bekomen liepen we weer terug naar de auto.
We moesten namelijk nog steeds een hotel vinden voor de komende nachten, die een beetje in de buurt van Rostock zouden liggen.
Erg handig reden we niet, want we zagen het gemeentebord van Wismar alweer opdoemen. Dus maar gauw naar de snelweg gereden, waar we er vanochtend zijn afgegaan. Nu pakten we afslag 12, zodat we via de L11 mogelijk een hotel tegenkwamen. Helaas, de L11 en de volgende weg, de 105 naar Bad Doberan, bleken hotelloos. Ook in de dorpen Kröpelin en Reddelich zijn we geen hotelbordjes tegengekomen. Onze hoop was dus gevestigd op Bad Doberan. In de hoofdstraat zagen we al chique uitstralende hotels staan met namen als 'Prinzenpalais' en 'Friedrich-Franz-Palais'. Dus we parkeerden de auto maar even om hier even een rondje te maken en te kijken of er nog meer hotels waren, die beter bij ons zouden passen. De eerste die we tegenkwamen was Hotel Doberaner Hof en kon ons meteen uit de droom helpen. Er waren geen kamers meer beschikbaar in Bad Doberan wegens diverse festiviteiten waaronder een optreden van Alice Cooper. Gelukkig was de mevrouw van dit hotel zo aardig (ze zag waarschijnlijk onze lichte paniek in de ogen) om even in de computer te kijken of er ergens in de buurt nog een kamer vrij was. Ze had nog eentje gevonden. Na telefonisch overleg bleek het te kloppen en deze werd meteen op onze naam gereserveerd.

      Satow
We konden weer grotendeels naar de snelweg terugrijden, want hotel Weide konden we vinden in Satow. Gerustgesteld reden we relaxed over de L13 door Hohenfelde en Hanstorf, via de L10 door Anna Luisenhof, Heiligenhagen en Satow, waar aan de andere kant van het dorp het hotel stond.
We werden hartelijk ontvangen en na het bekijken van de kamer (de kamer had een zogenaamd frans bed, wat wij dus een twijfelaar noemen), checkten we toch maar in. Altijd beter dan niets, dachten we.
De kamer werd vervolgens snel aangepast voor 2 personen.
Na de auto uitgepakt te hebben, konden we meteen aanschuiven met eten. Het was nog heerlijk weer, dus het eten deden we buiten.

      Rostock
Aangezien de steden steeds kleiner worden en er geen treinen rijden, wordt het tijd om maar eens met auto te gaan. Dus hopelijk is het niet te druk in Rostock.

Das alte Rostock und seine Straßen / Ernst Münch, Ralf Mulsow. - 2. Auflage. - Rostock : Redieck & Schade, 2010. - ISBN 978-3-934116-97-9

Orte mit kuriosen Namen : In Mecklenburg-Vorpommern : Von Aalbude bis Zitterpenningshagen / Waldemar Siering, Robert Siering. - Friedland : steffen verlag, 2012. - ISBN 978-3-942477-21-5

De rechte weg er na toe maakte het rijden wel erg makkelijk. Na een verwarrende parkeeractie op de August Bebel Straße, waar kennelijk niemand snapte wat de bedoeling was, want de ene had een parkeerkaartje, de ander had z'n blauwe schijf neergelegd en weer een ander helemaal niets. Risicoloos als wij zijn in vreemde omgevingen, reden we toch maar door, naar een plaats wat we konden doorgronden. En dat deden we op de parkeerpleinen van Rungestraße, waar we -na lastig manoeuvreren- eindelijk stonden, bleek, dat dit maar voor een paar uur was. Dus weer weg gereden. Klaar als we ermee waren, de auto maar gewoon in een bijgelegen parkeergarage gereden, dan weten we tenminste waar we aan toe zijn en kunnen we onbezorgd onze gang gaan.

kunst voor nieuwbouwpand met bizondere schoenenzaak Easy way, Kröpeliner Straße, Rostock

Eindelijk konden we buiten gaan spelen. We kwamen bij een hotel weer boven de grond, en om de hoek was een VVV. Hier de benodigde papieren van meegenomen. Kijk, zo hebben we het graag.
We liepen eerst de Kröpeliner Straße af richting Kröpeliner Tor, waar we de schoenenwinkel even in ons achterhoofd hielden.
Natuurlijk kwamen we meteen de boekhandel van Weiland tegen. Tja, wat doe je dan? Toch maar even naar binnen.
En uiteraard vonden we nog een aantal leuke titels. Twee ervan kon ik niet laten liggen. Tijdens het bekijken van Orte mit kuriosen Namen, sloeg ik het boek open bij de twee plaatsnamen 'Kiekindemark' en 'Kiekut'. Beter begin is er niet. Met het 'uitkijken in de omgeving' en 'uitkijkpost', bijvoorbeeld naar de Vitaliënbroeders van Klaus Störtebeker. Leuke weetjesboek dus.
Das alte Rostock und seine Straßen daarentegen is een uitgebreid historisch stratenboek vanaf 1254. Zo'n boek zou er eigenlijk van elke plaats moeten zijn.

Lange Straße, Rostock

Bij de Tor werd het duidelijk, dat men ook hier nog flink aan het bouwen was.
We gingen de 2 hoeken om en volgden de parallelweg Lange Straße terug, wat me een beetje deed denken aan de Weesperstraat in Amsterdam, nieuwbouw met grote lelijke gebouwen, al hadden ze wel een poging gedaan om het 'gezellig' op te zetten, met winkels beneden, kantoren of woningen daarboven. Tramlijnen in het midden. Heen en terugweg aan weerskanten. Het verband en de sfeer ontbreekt echter. We konden gelukkig via een tussendoortje met de Schnickmannstraße naar het water 'Stadthafen' komen. Want dit havenuitzicht wilde ik natuurlijk even bewonderen.
Hier kwamen ook een terrasje van een visrestaurant tegen, waar we een bakje koffie gingen drinken.


Op Stadthafen, Rostock, met uitzicht over de haven.


Blick von Norden über die Warnow auf die Stadt Rostock: Links die Altstadt mit der Petrikirche und der Nikolaikirche, im Zentrum die mittelstädtische Marienkirche, im Westen (rechts) die Neustadt mit der Jakobikirche. Kolorierter Kupferstich von Frans Hogenberg (1597). (bron: wikepedia)

Na de koffie liepen we langs de haven verder tot we het centrum in moesten, omdat het oude gedeelte hier ophield. We liepen langs/door de oude stadmuur en kwamen uit bij de Petrikirche. Hier hebben we even een blik naar binnen geworpen.

Rostock : Kleine Stadtgeschichte / Wolf Karge. - Rostock (DDR) : Rostock-Information

Das Stadtarchivs Rostock / Horst Witt, Ingrid Ehlers. - Kleine Schriftenreihe des Stadtarchivs Rostock, Sonderheft 1. - Rostock (DDR) : Stadtarchivs Rostock, 1976

Op het marktplein 'Alter Markt' naast de kerk was een marktje. Hier was ook een boekenstandje. Dus even zitten neuzen. Er zaten wel aardige titels tussen, dus vermoedelijk van een antiquariaat. Dat bleek te kloppen toen ik in gesprek kwam met de dame in kwestie. Aangezien ze niet onbekend was met het noordelijke gedeelte van ons land, kwam het gesprek natuurlijk op de Friezen. Maar het bleek dat ze daar niets van wist. Het resultaat was, dat ik toch ook nog maar even naar haar winkel moest. Dat zouden we dan maar doen.
De twee uitgezochte boekjes nam ik alvast maar mee.

Die Hanse / Karl Pagel, Friedrich Naab. - Braunschweig : Westermann, 1983. - ISBN 3145088793

Die Hanse : Handelsmacht im Zeichen der Kogge / Dieter Zimmerling. - Düsseldorf / Wien : Econ Verlag, 1976. - ISBN 3430199581

Kauffahrer, Krämer und Handelsherren : Die deutsche Kaufmannschaft im Mittelalter / Konräd Gatz. - Hännover : Schmorl & Von Seefeld, 1949

We liepen weer verder door de Diebsstraße welke daalde en kwamen in de Wollenweberstraße, waar het antiquariaat van Astrid Stelter op nummer 44 te vinden was.
Mooi gerubriceerd kon er over de Hanse zo het een en ander doorgenomen worden. De keuze viel er uiteindelijk op drie. Het werd op deze manier echter snel later, dus we moesten maar gauw verder.
We kwamen al vlot uit bij de volgende kerk, de Nikolaikirche. Hier zijn we iets te vlot door heen gelopen, vermoed ik, vanwege de witte binnenkant van de kerk. Hierdoor hebben we een nisje in de zuidwand gemist, waarin zich nog originele schilderingen bevinden.

Nikolaikirche Rostock : Innenansichten

onder een vensterbank, Nikolaikirche, Rostock

Na het kerkbezoek liepen we via de Beginenberg terug naar het centrum, waar we op de Neuer Markt een bakker tegenkwamen waar we even iets konden eten en drinken en vooral zitten.
Verzadigd liepen we verder naar de volgende kerk. Vlak voor de kerk kwamen we nog langs "Das Alte Kantorat". In de gevel zat een 'muntslager' ingemetseld.
Vervolgens gingen we de Marienkirche binnen.
Deze kerk werd ook gerestaureerd, maar stukje bij beetje, zodat je er eigenlijk nauwelijks erg in had. De rest was dan ook overweldigend.

Marienkirche, Rostock

divers smeedwerk in Marienkirche, Rostock.
Naast deze ook 'leuke stukken' waren er ook andere 'grootse stukken':

Marienkirche, Rostock
Mariakleed (1e helft 16e eeuw)	Noordelijke dwarsarm-plafond	Orgel en hieronder het vorstenlogement. Linksvoor de kanzel.

Er valt hier zoveel te zien, teveel op hier even kort op te noemen.

Die Wikinger : Geschichte und Kultur eines Seefahrervolkes / Peter Sawyer (Hrsg.). - Hamburg : Nikol, 2008. - ISBN 978-3-937872-83-4

Historische Waffen und Rüstungen : Ritter und Landsknechte vom 8. bis 16. Jahrhundert / Liliane & Fred Funcken. - Augsburg : Weltbild, 2011. - ISBN 978-3-8289-4504-3

Na dit bezoek, gingen we richting het universiteitsplein, want daar konden we ook iets drinken. Maar eerst kwamen we nog een 'witte' boekwinkel Jokers Restseller tegen. Hier hebben ook nog maar even binnen gekeken. Er waren ook hier weer een aantal leuke en geschikte titels aanwezig, maar vanwege de prijs het toch maar beperkt tot 2 stuks: Die Wikinger en Historische Waffen und Rüstungen. Deze waren toch samen 40 euro afgeprijsd, dus dat scheelt.

Omdat we nu zo bepakt en bezakt waren, zijn we eerst maar naar de auto gelopen om de buit erin te stoppen, zodat we de handen weer vrij hadden. En vervolgens de beentjes tot rust brengen en de dorst lessen.
Bij de buurman, de schoenzaak naar binnen gelopen om te kijken of ze leuke schoenen hadden en vragen tot hoe laat ze open waren. Dit om te voorkomen dat we weer met volle handen zouden komen te zitten.
We konden met een gerust hart het laatste item van vandaag gaan bezoeken: Das Kulturhistorische Museum Rostock im historischen Kloster zum Heiligen Kreuz. Dit museum is gecombineerd met de kerk en is gevestigd in het klooster.
Voor het bezoek moest ik wel eerst mijn regenwapen inleveren. Ook moest er een fotovergunning gekocht worden. Dat moest dan maar, trekken we gewoon af van de gift aan het einde van het bezoek. Want ze hadden hier Hollandse meesters en muntjes.

Das Kulturhistorische Museum Rostock im historischen Kloster zum Heiligen Kreuz, Rostock
middeleeuws schilderkunst	Detail van hiernaast. Bizar... paard met mensenogen
pigment en hulpstoffen en -middelen	"Fotoerlaubnis"

Na het begin van de museale tocht, kwamen we al vrij vlot de kerk in, waar we eerst een rondje in maakten. Daarna probeerden we gestructureerd de etages van het klooster te bewandelen. Maar dat viel niet mee. Bij de uitgang gekomen bedachten we dat we geen Hollandse meester hadden gezien. Nadat we nog een poging hadden gedaan om de Hollandse meesters te vinden, gingen we maar gauw naar buiten, want het was bijna sluitingstijd. Daar kwam ik erachter dat ik wederom mijn pet kwijt was. Tja. Toch maar even teruggelopen en in de hoop dat ik 'm vlot kwijt was geraakt, want dan zou ik 'm zo terugvinden. En inderdaad, de pet lag in de kerk.
Vervolgens nog even een blik werpen op de stadsmuur die hier liep, om vervolgens naar de schoenenzaak te lopen de schoenen passen en kiezen. Bij Easy way hadden ze naast schoenen ook nog leuke accessoires van leer.
Nog een laatste drankje en toiletgang en dwars door de stadsmarathon naar de parkeergarage, om weer terug te rijden naar ons hotel in Satow.
Het was niet echt weer om buiten te eten, dus vandaag aten we binnen in het restaurant.
Helemaal verzadigd de hele dag buiten lopen, het shoppen en kopen van boeken en schoenen en vervolgens het avondeten, konden we lekker gaan slapen.

      Groß Raden
Dus eerst naar het openluchtmuseum. In Groß Raden aangekomen moesten we de auto aan het begin van het dorp laten staan op een parkeerterreintje tegen over Oldtimer-Museum, waar ze ons dolgraag ook naar toe wilden hebben. Maar wij kwamen voor iets anders en dus moesten we een wandelingetje gaan maken. Het dorpje heeft er alles aangedaan om er iets van te maken. En dat is goed gelukt, zonder vervelend commercieel te worden.
Allereerst kwamen we langs het museum waarover de beheerder van het Heimatmuseum Oostseebad Rerik sprak, dus hier gingen we eerst even een kijkje nemen. Nadat we de kassa gepasseerd waren bemerkten we dat het wel erg heet was hier, bij de kassa en souvenirshop. We gingen gauw het museum in.
Erg groot was het niet, maar ik werd toch wel erg gelukkig van enkele kamers. In de schatkamers lagen van diverse opgravingen de munten en sieraden bij elkaar.

      . . . . Reric
In een ander werden diverse opgravingen besproken en inderdaad ook over Reric. Uit dendrochronologisch onderzoek bleek dat Reric zo rond 722 gesticht is en tegen 811 is het opgehouden te bestaan.
Uit het archeologisch onderzoek tussen 1995 en 1999 kwam het volgende beeld van Reric bij Groß Strömkendorf:


























Archäologisches Freilichtmuseum, Groß Raden

Tussen 1995 tot 1999 vonden er omvangrijke onderzoekingen plaats.

Archäologisches Freilichtmuseum, Groß Raden

De verdeling van gevonden Dirhams (Perzisch), Denare (Franks) en Sceattas (Fries, Engels, Jutland)
Het gebruik van de Denare en Sceattas is vermoedelijk in de Oostzeelanden beperkt. Het zilvergeld dat het meest gevonden is (en dan waarschijnlijk ook het meest gebruikt) zijn de Arabische of Perzische Dirhams.
Kortom, er is hier een hoop informatie te zien en te vinden en weer een hoop wijzer geworden.

wandeling naar de burcht Archäologisches Freilichtmuseum, Groß Raden

De Burgwall bezochten we natuurlijk ook, maar voordat we daar naartoe liepen eerst even een bakkie koffie, tevens in de hoop dat de regen zou stoppen. Deze burg kan ook virtueel worden bezocht, met een Rundgang door Altslawischer Tempelort des 9. und 10. Jahrhunderts.

de burcht Archäologisches Freilichtmuseum, Groß Raden
hoorn, gewei en botverwerking	ovens
kleuren	het schip

Maar in het echt is natuurlijk veel leuker, omdat je dan ook de omvang kunt merken, het materiaal kunt voelen, horen en ruiken. Ook de werkzaamheden die men in vroegere tijden uitvoerden, worden hier tentoongespreid.























Bij terugkomst in het museum hebben we natuurlijk nog gekeken in de -nog steeds hete- souvenirshop, waar ik de volgende boeken niet kon laten liggen:

	Mecklenburgs Humboldt: Friedrich Lisch : Ein Forscherleben zwischen Hügelgräbern und Thronsaal - Ausstellungskatalog Schwerin 2001 / Thomas Lehmann (red.). - Archäologie in Mecklenburg-Vorpommern, Band 2; ISSN 1439-541X. - Lübstrof : Archäologisches Landesmuseum und Landesamt für Bodendenkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern, 2001. - ISBN 3-935770-00-6
	Das Archäologische Freilichtmuseum Groß Raden : Altslawischer Tempelort des 9. und 10. Jahrhunderts : Ein Führer durch das Freigelände / Hauke Jöns, Jochen von Fircks; Detlef Jantzen (überarbeitet). - Zweit Auflage. - Schwerin : Landesamtes für Kultur und Denkmalpflege Mecklenburg-Vorpommern, 2012. - ISBN 978-3-935770-36-1
	Ewald Schuldt : archäologische Expeditionen im eigenen Land (1959 - 1984) / Klaus-Dieter Gralow und Hartmuth Stange [Hrsg.]. - Schwerin : Stock & Stein, 2005. - ISBN 3-937447-14-8

Grotendeels in de regen verlieten we dit meer-dan-waard-museum. Halverwege toch nog even een bezoekje aan de Gaststätte Zum Burgwall, waar we koffie met een ijswafel met warme aardbeien (maar dan zonder ijs) namen. Het was namelijk best wel fris, zo in de tropische kledij die wij nog aanhadden.

Het was weer droog geworden en we liepen via de kerk (die dicht was) weer terug naar de auto.
De hele vakantieroute had ik her en der al haver en een blauwig bloemetje (vlas?) in het veld zien staan. Maar dat is een beetje lastig plukken zo op de weg staan, met sloten ertussen. Nu kwamen we meteen al een veldje tegen, dus de auto op de oprit van een woonhuis gezet en 2 stengels geplukt. Zo, dat ook weer geregeld, anders zit je toch een beetje te loeren of je wat ziet en een parkeerhaventje, is allemaal niet handig tijdens het rijden.

      Sternberg
Vijf kilometer verderop zagen we een mooie stadsmuur met daarvoor een parkeerplaats. De aanblik van de stadpoort van Sternberg trok ons naar binnen. We liepen door tot aan de kerken en plein. Hier viel verder niet zoveel te beleven op dit moment. Dus liepen we weer terug naar de auto en reden we verder.

      Güstrow
We kwamen aan in Güstrow. Een redelijk grote en oude stad. Jammer dat er een hoop panden zo verwaarloosd zijn. Na een half uur waren we weer terug bij de auto na een rondje door het centrum gemaakt te hebben. We waren langs de Güstrower Dom en het Schloss gelopen, waarin nu een museum gevestigd was. Maar hierin hadden we geen zin, verzadigd als we nog waren.







Nadat een aantal verwoede pogingen hadden gedaan om Güstrow in de juiste richting uit te komen, pakten we de eerste de beste uitweg.

      Schwaan
Dit bleek de oude weg naar Schwaan te zijn. Een leuke -niet te brede, natuurlijke- weg die door het landschap slingerde.
Echter, wij waren wel klaar met musea, kerken etc. en wilden eigenlijk alleen nog maar naar ons hotel om lekker te eten en te slapen en de volgende dag naar huis.
In het hotel teruggekomen zijn eerst even wat gaan uitrusten en vervolgens gaan eten. Na het eten een gezellig gesprek met de gastheer van deze avond. Hier was nu ook de tijdruimte voor, omdat het rustig was op deze 'wisseldag', waar wij ons dus niets van aantrekken en gewoon ons eigen vertrekdag kiezen.




Moe en voldaan gingen we voor de laatste nacht slapen in dit hotel.